«Το να μαθαίνεις να είσαι δάσκαλος δεν είναι ένα ταξίδι με προκαθορισμένο τέλος, αλλά μια περιπλάνηση διαμέσου ενός ορίζοντα που κινείται» ( Deleuze, 1994)
Ως κύριος στόχος της εκπαίδευσης διακηρύσσεται η διαμόρφωση του ενεργού και υπεύθυνου πολίτη, καθώς η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην κατάκτηση των ιδανικών της ειρήνης, της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Στην πορεία όμως, ζητούμενο πολλές φορές στην εκπαίδευση είναι η χρησιμοθηρική γνώση που θα δώσει επιτυχία στις εξετάσεις και επαγγελματική αποκατάσταση, ενώ στο περιβάλλον του σχολείου προβάλλονται μόνο οι πολιτικές και πολιτιστικές αξίες που είναι κυρίαρχες στην κοινωνία.
Όπως κάθε θέση και ρόλος έτσι και ο ρόλος του εκπαιδευτικού διαμορφώνεται στο πλαίσιο των εκάστοτε κοινωνικο-πολιτισμικών καταστάσεων. Ενάντια στις μετανεωτερικές αντιλήψεις για την εκπαίδευση, σήμερα ο μορφωτικός και ηθικός ρόλος που καλούνται να διαδραματίσουν οι εκπαιδευτικοί παγκόσμια είναι σημαντικότερος από ποτέ, πολυδιάστατος, πολύπλοκος και απαιτητικός. «Επιφορτίζεται με το ρόλο του φορέα της αλλαγής όχι μόνο του περιβάλλοντός του αλλά και του ίδιου του εαυτού του» (Neave).
Ως διανοούμενους κατατάσσοντας τους εκπαιδευτικούς, ο Φρέιρε θα τους επιφορτίσει επιπλέον με το ρόλο του αγωνιστή πολιτικού: «Οι προοδευτικοί εκπαιδευτικοί πρέπει να πείσουν τον εαυτό τους ότι δεν είναι μόνο δάσκαλοι- κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί- δεν είναι μόνο ειδικοί της διδασκαλίας. Είμαστε πολιτικοί αγωνιστές επειδή είμαστε δάσκαλοι. Η δουλειά μας δεν τελειώνει στη διδασκαλία των μαθηματικών, της γεωγραφίας, του συντακτικού, της ιστορίας. Η δουλειά μας είναι να διδάξουμε αυτά τα πράγματα με σοβαρότητα και επιδεξιότητα, αλλά και να συμμετέχουμε, να αφιερωθούμε στον αγώνα για να νικηθεί ή κοινωνική αδικία.»
Μεγάλη η ευθύνη και τεράστια η προσφορά των εκπαιδευτικών κάθε βαθμίδας, καθώς «μέσα από την εκπαίδευση που προσφέρουν στις νεότερες γενιές παίρνει σάρκα και οστά το μέλλον των κοινωνιών». (Dumitru Chitoran, σύμβουλος UNESCO για θέματα εκπαίδευσης)
Είναι ανάγκη να υπάρχει από το κράτος συνεχής στήριξη στον εκπαιδευτικό, αναβάθμιση του κύρους και αναγνώριση του σημαντικού του έργου, ενώ η εμπιστοσύνη είναι η βασική προϋπόθεση για την εγκαθίδρυση ενός διαλόγου εποικοδομητικού και ουσιαστικού, γύρω από τα θέματα της εκπαίδευσης, γιατί όπως λέει ο Freire, «…η δημοκρατία, όπως και κάθε όραμα δεν φτιάχνεται με διακηρύξεις, αλλά με περίσκεψη και καλλιέργεια».
* Ο Γιάννης Αμανατίδης είναι βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης ΣΥΡΙΖΑ και δάσκαλος
